متخصص ارتودنسی ناهنجاری و مشکلات فک و دندان را درمان می‌کند. اگرچه ارتودنسی یکی از تخصص‌های دندانپزشکی است، اما متخصص ارتودنسی صرفا بر ناهنجاری‌هایی چون عدم قرارگیری صحیح فک دندان نظارت دارد و مواردی چون ترمیم دندان، کشیدن دندان و یا عصب‌کشی دندان توسط دیگر متخصصین و یا دندان‌پزشکان عمومی قابل‌انجام است. در این مقاله به معرفی کامل متخصص ارتودنسی و انواع موارد استفاده از این درمان پرداخته‌ایم. برای آگاهی از روش انتخاب بهترین ارتودنتیست تا پایان مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
متخصص ارتودنسی کیست
متخصص ارتودنسی، دندانپزشکی است که در تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های فک و دندان تخصص دارد. دانشجویان رشته‌ی دندانپزشکی پس از گذراندن دوره‌ی عمومی می‌توانند در آزمون تخصص ارتودنسی شرکت کنند و پس از 2 -3 سال مدرک تخصصی خود را در این گرایش دریافت کنند. متخصص ارتودنسی با تجزیه‌وتحلیل تصویر رادیوگرافی و استفاده از تکنیک‌های مدرن مانند توموگرافی کامپیوتری و ردیابی دیجیتال، ناهنجاری‌های دندانی را شناسایی می‌کنند. بر اساس آمار انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا، حدود 4 میلیون نفر در ایالات متحده تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته‌اند که نشان از محبوبیت این درمان در بین مردم این کشور دارد. متخصصان ارتودنسی با فراگیری تکنیک‌های درمانی به ترمیم ناهماهنگی دندانی و عدم تطابق فکین می‌پردازند و باعث پیشگیری و درمان بسیاری از ناهنجاری‌ها می‌شوند.
تحصیلات یک متخصص ارتودنسی
همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره شد، برای تبدیل‌شدن به یک متخصص ارتودنسی، دانشجویان لازم است ابتدا مدرک دکترای دندانپزشکی (DDS یا DMD) را کسب کنند که معمولاً 4-5 سال زمان می‌برد. پس از آن، دانشجویان باید در آزمون تخصص شرکت کرده و طی یک دوره 2 -3 ساله تخصص خود را دریاغفت کنند. این برنامه شامل دوره‌های آموزشی تخصصی در زمینه بیومکانیک دندانی، فیزیولوژی فک و دهان، و همچنین قوانین و اصول اخلاقی در دندانپزشکی است. متخصصان ارتودنسی جوان، به طور مداوم در دوره‌های آموزشی شرکت کرده و از متد درمانی روز جهان مطلع می‌شوند و بهترین برنامه‌ی درمانی را برای بیماران انتخاب می‌کنند. طبق آمار دندانپزشکی امریکا، تنها ۲۵ درصد از دندان‌پزشکان موفق به دریافت مدرک تخصصی در ارتودنسی می‌شوند که نشان‌دهنده رقابت شدید در این رشته در بین نخبگان و دندان‌پزشکان است.
معرفی دکتر شیرین سعادت ارتودنتیست
خانم دکتر شیرین سعادت لاجوردی، متخصص ارتودنسی در زعفرانیه دارای بورد تخصصی از دانشگاه UCL و Eastman Dental Hospital لندن هستند، ایشان 11 سال به تدریس در دانشگاه دندانپزشکی دانشگاه آزاد مشغول بوده‌اند و بیش از 32 سال سابقه در درمان‌های موفق ارتودنسی دارند.
وظایف اصلی متخصص ارتودنسی چیست
متخصص ارتودنسی مسئولیت‌های متنوعی را بر عهده دارد که شامل تشخیص ناهنجاری‌های دندانی و فکی، برنامه‌ریزی درمانی، و اجرای درمان‌های ارتودنسی است. این ارزیابی‌ها معمولاً با استفاده از رادیوگرافی، مدل‌های دندانی، و ابزارهای دیجیتال صورت می‌گیرد. متخصصان باتوجه‌به ویژگی‌های هر بیمار، انواع مختلف درمان، مانند بریس‌های ثابت و متحرک، و درمان‌های نامرئی را برای بهبود شرایط افراد انتخاب می‌کنند. همچنین، نظارت بر پیشرفت درمان و برطرف‌کردن مشکلات احتمالی از دیگر وظایف متخصصان ارتودنسی است. طبق گزارشی از آکادمی ارتودنسی آمریکا، ارتودنسی می‌تواند به بهبود بهداشت دهان و دندان و همچنین افزایش کیفیت زندگی افراد کمک کند.
موارد مراجعه به متخصص ارتودنسی
مراجعه به متخصص ارتودنسی می‌تواند به دلایل متعددی ضروری باشد. ناهنجاری‌های دندانی، مانند فاصله‌های بیش از حد بین دندان‌ها یا تراز نبودن دندان‌ها، می‌توانند باعث مشکلات جدی‌تری مانند آسیب‌دیدگی لثه و دندان‌های دیگر شوند. در ادامه مهم‌ترین موارد استفاده از درمان ارتودنسی ارائه خواهند شد.
انواع ناهنجاری‌های فک
مال اوکلوژن کلاس I
در این ناهنجاری، روابط دندان‌های آسیاب در هر دو فک صحیح است، اما ممکن است دندان‌های دیگر کج یا نازک شوند.
مال اوکلوژن کلاس II
این نوع اختلال است دندان‌های فک بالا جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار دارند.
مال اوکلوژن کلاس III
در مال اوکلوژن کلاس 3، دندان‌های فک پایین جلوتر از دندان‌های فک بالا قرار می‌گیرند. این وضعیت ممکن است منجر به مشکلاتی در جویدن و گفتار گردد.
فک‌های نامتقارن (Asymmetrical Jaws)
در حالت فک‌های نامتقارن، یکی از فک‌ها از نظر موقعیت نامتقارن است. این مسئله می‌تواند به اختلالات حرکتی و ظاهری منجر شود.
فک‌های باز یا بسته (Open or Closed Bite)
این وضعیت به ناهنجاری فضای بین دندان‌های بالا و پایین اشاره دارد. فک بسته به این معنی است که دندان‌های جلو به هم نمی‌رسند و فک‌های باز به این معنی است که دندان‌های عقبی به همدیگر نرسیده‌اند.
انواع ناهنجاری‌های دندان
دندان‌های کج (Crooked Teeth)
اختلال دندان‌های کج به رشد نامرتب دندان‌ها اشاره دارد که ممکن است منجر به مشکلات در جویدن و بهداشت دهان شود.
دندان‌های شلوغ / ازدحام دندانی (Crowded Teeth)
وقتی که فضا برای رشد دندان‌ها کافی نباشد، دندان‌ها به طور غیرطبیعی در یکدیگر فشرده می‌شوند که منجر به تداخل و نامنظمی در قرارگیری دندان‌ها می‌شود.
فاصله‌های زیاد بین دندان‌ها (Diastema)
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که فضاهای زیادی بین دندان‌ها وجود دارد. این عارضه می‌تواند به دلیل رشد نامناسب دندان یا فقدان دندان‌های دائمی باشد.
دندان‌های غیردائمی و دندان‌های شیری (Primary and Persistent Deciduous Teeth)
در مواردی که دندان‌های شیری دیرتر یا زودتر از موعد طبیعی بیفتند، امکان دارد نظم و ترتیب دندان‌ها دچار اشکال شود.
انحراف خط مرکزی (Midline Deviation)
در این حالت، خط مرکزی فک بالا و پایین با هم هم‌راستا نیستند؛ این ناهنجاری می‌تواند به مشکلات حرکتی و گفتاری بیماران منجر شود.
داشت دهان شود.
انواع روش‌های ارتودنسی
متخصص ارتودنسی در شرایط مختلف و بر اساس شرایط بیمار، روش‌ها و متد مختلف درمانی را بررسی می‌کند و از بین انواع روش‌های درمان، سازگارترین گزینه را به مراجع پیشنهاد می‌دهد. در این بخش به انواع روش‌های درمان ارتودنسی پرداخته‌ایم.
1. ارتودنسی فلزی (Metal Braces)
ارتودنسی فلزی قدیمی‌ترین نوع ارتودنسی است که شامل استفاده از براکت‌های فلزی، سیم‌های کششی و بندهای فلزی است. این نوع درمان به دلیل قابلیت اصلاح ناهنجاری‌های دندانی مختلف، یکی از پرکاربردترین انواع ارتودنسی در کلینیک‌های درمانی است. در این روش براکت‌ها با استفاده از چسب‌های مخصوص به دندان‌ها متصل می‌شوند و سیم‌های فلزی از طریق این براکت‌ها عبور می‌کنند تا فشار لازم برای حرکت دندان‌ها را ایجاد کنند. این سیستم معمولاً نیاز به جلسات پیگیری دارد و در هر جلسه وضعیت دستگاه باتوجه‌به پیشرفت درمان تنظیم می‌شود. ارتودنسی فلزی به دلیل دوام و قابلیت اجرا در موارد شدید ناهنجاری، بهترین گزینه‌ی درمانی است. مزیت دیگر این روش، هزینه کمتر آن نسبت به دیگر روش‌های ارتودنسی است. ارتودنسی فلزی اگرچه موفقیت زیادی در درمان دارد اما به دلیل ظاهری که در صورت افراد به طور موقت ایجاد می‌کند ممکن است با چالشهای مختلف برای بیماران همراه باشد. متخصصان ارتودنسی برای حل این مشکل انواع دیگری از ارتودنسی را طراحی کرده‌اند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
2. ارتودنسی سرامیکی (Ceramic Braces)
ارتودنسی سرامیکی مشابه ارتودنسی فلزی است، اما در آن از براکت‌های سرامیکی یا چینی استفاده می‌شود که رنگ آن‌ها با دندان مشابه است. این ویژگی به بیماران اجازه می‌دهد تا بدون نمایان‌شدن براکت‌ها درمان خود را آغاز کنند. مانند روش فلزی، از فشار و تنظیم سیم‌های کششی برای جابه‌جایی دندان‌ها استفاده می‌شود. یکی از مزایای اصلی ارتودنسی سرامیکی، زیبایی ظاهری آن است که برای بزرگسالان و نوجوانان بسیار کاملا مناسب است. بااین‌حال، این نوع براکت‌ها به دلیل حساسیت بیشتر و شکنندگی نسبت به براکت‌های فلزی، نیاز به مراقبت و دقت بیشتری دارند. همچنین هزینه ارتودنسی سرامیکی معمولاً بالاتر از هزینه ارتودنسی فلزی است. از معایب دیگر این روش، احتمال تغییر رنگ براکت‌ها بعد از چند ماه استفاده است که می‌تواند بر زیبایی کلی درمان تأثیر بگذارد. به‌طورکلی، این روش برای بیمارانی که به دنبال درمان به‌صورت غیرقابل‌مشاهده و با کیفیت مناسب هستند، پیشنهاد می‌شود.
3. ارتودنسی نامرئی یا اینویزیلاین (Invisalign)
ارتودنسی نامرئی یک سیستم درمان ارتودنسی مدرن و غیرقابل‌مشاهده است که به‌جای براکت‌ها از الاینرهای شفاف پلاستیکی استفاده می‌کند. هر الاینر به صورت سفارشی برای هر بیمار ساخته می‌شود و به‌تدریج دندان‌ها را به موقعیت صحیح خود می‌برد. بیماران باید الاینرها را به مدت 20 تا 22 ساعت در روز استفاده کنند و هر دو هفته الاینر جدیدی جایگزین شود. مزیت اصلی این روش، زیبایی ظاهری و راحتی آن است؛ زیرا الاینرها به‌راحتی برداشته می‌شوند و باعث سهولت در بهداشت دهان و دندان در طول درمان می‌شوند. بااین‌حال، این روش برای برخی ناهنجاری‌های دندانی شدید ممکن است مناسب نباشد و نیاز به توجه بیشتری از سوی بیمار دارد. همچنین، هزینه درمان اینویزیلاین به‌طورکلی بالاتر از ارتودنسی سنتی است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بیماران با استفاده از این سیستم، معمولاً از نتایج و راحتی آن راضی بوده‌اند و این تکنیک به‌سرعت در میان بزرگسالان و نوجوانان محبوب شده است.
4. ارتودنسی لینگوال (Lingual Braces)
ارتودنسی لینگوال به این معنی است که براکت‌ها و سیم‌ها به سطح داخلی دندان‌ها متصل می‌شوند. این سیستم به بیماران کمک می‌کند تا درمان ارتودنسی را بدون اینکه دیده شوند، انجام دهند. مانند ارتودنسی فلزی، براکت‌ها و سیم‌ها به دندان‌ها فشار وارد می‌کنند تا دندان‌ها به‌تدریج جابه‌جا شوند. این روش برای افرادی که به زیبایی ظاهر خود اهمیت می‌دهند بسیار مناسب است. از مزایای آن می‌توان به عدم نمایان بودن براکت‌ها اشاره کرد. یکی از چالشهای استفاده از ارتودنسی لینگوال سختی تکلم و ایجاد حس آزاردهنده در روزهای اولیه درمان است که پس گذشت چند روز بهبود خواهد یافت.
راهکار انتخاب بهترین متخصص ارتودنسی
انتخاب یک متخصص ارتودنسی مناسب نیاز به‌دقت و تحقیق دارد. در گام اول، جستجوی متخصصانی که دارای مدارک معتبر هستند، اهمیت دارد. ارزیابی نظرات و تجربیات بیماران قبلی می‌تواند در این مرحله راهنمای خوبی باشد. همچنین، مشاوره‌های اولیه می‌توانند این امکان را فراهم کنند که بیماران بتوانند با روش‌های درمان و تجهیزات استفاده شده آشنا شوند. جلسه‌ی مشاوره، مهم‌ترین جلسه‌ی درمان است که بیمار شرایط و محدودیت‌های خود را با متخصص ارتودنسی در میان می‌گذارد و درمانگر باتوجه‌به شرایط خاص هر بیمار بهترین گزینه درمانی را پیشنهاد خواهد داد.
متخصص ارتودنسی خانم بهتر است یا آقا
اگرچه متخصصان موفقی بین خانم‌ها و آقایان ارتودنتیست وجود دارد، اما باتوجه‌به نوع فرهنگ مراجعان ممکن است جنسیت درمانگر مدنظر قرار داشته باشد. برخی افراد برای درمان انتخاب می‌کنند که به متخصص ارتودنتیست خانم مراجعه کنند. همچنین برخی والدین تمایل دارند برای درمان فرزند خود به یک متخصص ارتودنتیست خانم مراجعه کنند. در چنین شرایطی و باتوجه‌به طولانی‌بودن درمان ارتودنسی، بهتر است یک درمانگر متخصص خانم برای آرامش بیشتر بیماران انتخاب شود. خانم دکتر شیرین سعادت باسابقه 33 ساله در درمان ارتودنسی، یکی از بهترین متخصصین ارتودنسی در تهران است که خدمات درمانی مناسبی را برای مراجعین در نظر گرفته‌اند.
متخصص ارتودنسی در شمال تهران
منطقه شمال تهران یکی از بهترین مناطقی است که متخصصان ارتودنسی را در خود جای‌داده است. کلینیک دکتر سعادت در منطقه زعفرانیه، یکی از معتبرترین مراکزی است که در شمال تهران خدمات خاص ارتودنسی را به مراجعین محترم ارائه می‌کند.
تکنولوژی‌های جدید در ارتودنسی
در سال‌های اخیر، تکنولوژی‌های نوین در زمینه ارتودنسی به شکلی چشمگیر گسترش یافته‌اند. از جمله این پیشرفت‌ها می‌توان به استفاده از توموگرافی کامپیوتری، چاپ سه‌بعدی، و نرم‌افزارهای طراحی دیجیتال اشاره کرد. این تکنولوژی‌ها به متخصصان این امکان را می‌دهند تا مدل‌های دقیق از دندان‌ها و فک بیمار تهیه کرده و برنامه‌های درمانی دقیق‌تری را ارائه دهند.
مدت زمان درمان‌های ارتودنسی
مدت‌زمان درمان ارتودنسی به‌شدت ناهنجاری دندانی و نوع درمان انتخابی بستگی دارد. به‌طورکلی، درمان‌ها معمولاً بین 1 تا 3 سال طول می‌کشند. برای مثال، درمان با بریس‌های فلزی به طور متوسط بین 18 تا 24 ماه به طول می‌انجامد، در حالی که درمان‌های ارتودنسی نامرئی معمولاً نیاز به زمان بیشتری دارند. در برخی موارد خاص، مانند درمان‌های اصلاحی فک، زمان بیشتری نیز ممکن است لازم باشد. به‌طور معمول کاهش زمان درمان، وابسته به رسیدگی و دقت بیمار در نگهداری از دندان‌ها و ابزار ارتودنسی دارد.
مراقبت‌های پس از درمان ارتودنسی
پس از اتمام درمان ارتودنسی، بیماران به مراقبت‌های خاصی نیاز دارند تا نتایج درمان حفظ شود. یکی از متداول‌ترین روش‌های نگهداری، استفاده از ریتینرها است که به تثبیت موقعیت جدید دندان‌ها کمک می‌کند. بیماران لازم است به طور مرتب از ریتینرها استفاده کنند و همچنین به بهداشت دهان و دندان خود توجه داشته باشند. بررسی‌ها نشان داده‌اند که عدم استفاده از ریتینرها می‌تواند منجر به جابه‌جایی دندان‌ها و برگشت به موقعیت قبلی آن‌ها شود. طبق بررسی‌های انجام شده، 30 تا 50 درصد از بیماران با عدم استفاده مناسب از ریتینرها، نیاز به درمان مجدد پیدا می‌کنند.
مراجعه به متخصص ارتودنسی در کودکی
تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های دندانی در کودکان بسیار مهم است. انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا توصیه می‌کند که ارزیابی اولیه دندان‌ها در سن 7 سالگی انجام شود. این سن برای شناسایی مشکلاتی مانند فضای کافی برای دندان‌های دائمی و همچنین دیگر ناهنجاری‌ها بسیار حیاتی است. در صورتی که نیاز به درمان ارتودنسی تشخیص داده شود، می‌توان از درمان‌های پیشگیرانه برای اصلاح و بهبود ناهنجاری‌ها استفاده کرد. طبق آمار، 80 درصد از موارد ارتودنسی مربوط به ردیف دندان‌ها و فک‌ها است که با درمان‌های زودهنگام قابل اصلاح و پیشگیری است.
ارتودنسی بزرگسالان (هنوز دیر نیست)
ارتودنسی تنها مختص به کودکان و نوجوانان نیست؛ بزرگسالان نیز می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند. درمان‌های جدید، از جمله بریس‌های نامرئی، به افزایش محبوبیت درمان ارتودنسی در بزرگسالان کمک کرده است. این نوع درمان‌ها به‌راحتی قابل‌مشاهده نیستند و عموماً راحت‌تر از بریس‌های فلزی استفاده می‌شوند. یکی از بزرگ‌ترین موانع استفاده از ارتودنسی در سنین بزرگسال، تغییرات ناخوشایند در ظاهر افراد است که امروزه به تدوین روش‌های جدید درمانی این چالش نیز تا حد زیادی برطرف شده است.
اهمیت بهداشت دهان و دندان در دوره ارتودنسی
حفظ بهداشت دهان و دندان در دوره درمان ارتودنسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بیماران باید روزانه دو بار دندان‌های خود را با مسواک و خمیردندان مناسب مسواک بزنند و از نخ دندان و دهان‌شویه نیز استفاده کنند. عدم رعایت بهداشت می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان و عفونت لثه شود. طبق تحقیقات صورت‌گرفته، بیماران ارتودنسی که به بهداشت دهان خود اهمیتی نمی‌دهند، پنج برابر بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند. در نتیجه، آموزش و نظارت بر رفتارهای بهداشتی بیمار در طول مدت درمان بسیار مهم است.
جمع‌بندی
در این مطلب، متخصص ارتودنسی را تعریف کردیم و تفاوت‌های آن را با دندان‌پزشک عمومی برشمردیم. یکی از مهم‌ترین وجوه تفاوت بین دندان‌پزشک عمومی و متخصص ارتودنسی، دوره‌ی تحصیلی و تجارب آکادمیکی است که برای تخصص در نظر گرفته شده است و دانشجویان را به عنان افراد صاحب صلاحیت آموزش می‌دهد. متخصص ارتودنسی می‌تواند طیف وسیعی از ناهنجاری‌های فک و دندان را درمان کند. این درمان‌ها از کمترین تداخلات در سنین کودکی تا تهاجمی‌ترین تداخلات در سنین بزرگسالی متغیر هستند و بستگی به وضعیت بیمار و سن شروع ارتودنسی دارد. طبق گفته‌ی متخصصین ارتودنسی، بهترین سن برای چک‌آپ وضعیت دندان و فک، سن 7 سالگی است. اگرچه جنسیت عاملی اثرگذار در سطح مهارت و دانش متخصصین ارتودنتیست نیست، اما برخی بانوان و والدین ترجیح می‌دهند برای درمان صرفا به یک متخصص ارتودنتیست خانم مراجعه کنند. کلینیک ارتودنسی دکتر شیرین سعادت باسابقه 33 ساله در درمان ناهنجاری‌های دهانی، یکی از بهترین مراکز درمانی در زعفرانیه تهران است که خدمات درمانی را در اختیار مراجعان خود قرار داده است. برای ارتباط با مرکز دکتر شیرین سعادت می‌توانید با شماره 021-22424516 در تماس باشید.
فیلد های "*" اجباری هستند