لبخند زیبا و دندانهای مرتب نه تنها بر زیبایی چهره تأثیر میگذارد، بلکه سلامت دهان و دندان را نیز بهبود میبخشد. یکی از روشهای مؤثر برای اصلاح نامرتبی دندانها، ارتودنسی متحرک است. این روش به دلیل راحتی و انعطافپذیری که دارد، مورد استقبال بسیاری از افراد، بهویژه نوجوانان و بزرگسالانی که تمایلی به استفاده از ارتودنسی ثابت ندارند، قرار گرفته است.
در این مقاله، به بررسی مزایا، معایب، مراحل درمان و مراقبتهای لازم برای ارتودنسی متحرک میپردازیم.
ارتودنسی متحرک چیست؟
ارتودنسی متحرک نوعی دستگاه ارتودنسی است که بیمار میتواند آن را از دهان خارج کند و مجدداً در محل خود قرار دهد. این روش معمولاً برای اصلاح مشکلات ساده دندانها مانند فاصله بین دندانها، crowding خفیف یا مشکلات فکی در کودکان و نوجوانان استفاده میشود.
انواع ارتودنسی متحرک
پلاکهای ارتودنسی متحرک: این پلاکها از اکریلیک ساخته شده و با سیمهای فلزی به دندانها متصل میشوند.
الاینرهای شفاف (اینویزیلاین): پلاکهای شفافی که تقریباً نامرئی هستند و برای بزرگسالان گزینه مناسبی محسوب میشوند.
فانکشنال (دستگاههای فکی): برای اصلاح مشکلات رشد فک در کودکان استفاده میشود.
مزایای ارتودنسی متحرک
✅ قابل جابجایی: بیمار میتواند هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن آن را خارج کند.
✅ راحتی بیشتر: نسبت به ارتودنسی ثابت، درد و ناراحتی کمتری ایجاد میکند.
✅ نگهداری آسان: تمیز کردن دندانها و خود دستگاه سادهتر است.
✅ مناسب برای کودکان: در سنین رشد برای هدایت رشد فک و دندانها بسیار مؤثر است.
معایب و محدودیتهای ارتودنسی متحرک
❌ کنترل کمتر توسط بیمار: اگر بیمار پلاک را به اندازه کافی استفاده نکند، درمان مؤثر نخواهد بود.
❌ محدودیت در اصلاح مشکلات پیچیده: برای موارد شدید مانند اوربایت یا آندربایت شدید، ارتودنسی ثابت گزینه بهتری است.
❌ نیاز به همکاری بیمار: موفقیت درمان به نظم بیمار در استفاده از پلاک بستگی دارد.
مراحل درمان ارتودنسی متحرک
معاینه و تشخیص: دندانپزشک یا ارتودنتیست با معاینه و تصویربرداری (مانند رادیوگرافی) مشکل را تشخیص میدهد.
قالبگیری و ساخت پلاک: از دندانهای بیمار قالب گرفته شده و پلاک متناسب با ساختار دهان ساخته میشود.
تحویل پلاک و آموزش استفاده: نحوه قرار دادن و خارج کردن پلاک به بیمار آموزش داده میشود.
پیگیری منظم: بیمار باید در جلسات معاینه دورهای شرکت کند تا پیشرفت درمان بررسی شود.
پایان درمان و استفاده از ریتینر: پس از اتمام درمان، ممکن است برای تثبیت نتایج از ریتینر استفاده شود.
نکات مراقبتی هنگام استفاده از ارتودنسی متحرک
🔹 پلاک را روزانه تمیز کنید تا از تجمع باکتریها جلوگیری شود.
🔹 از قرار دادن پلاک در گرما خودداری کنید چون ممکن است تغییر شکل دهد.
🔹 در زمانهای مشخص از پلاک استفاده کنید (معمولاً ۱۶ تا ۲۲ ساعت در روز).
🔹 هنگام ورزشهای سنگین یا شنا پلاک را خارج کنید.
🔹 از خوردن غذاهای سفت و چسبنده با پلاک خودداری کنید.
جمعبندی
ارتودنسی متحرک یک روش مؤثر و کمتهاجمی برای اصلاح مشکلات دندانی خفیف تا متوسط است. این روش بهویژه برای کودکان و افرادی که به دنبال گزینهای راحت و انعطافپذیر هستند، مناسب است. با این حال، موفقیت درمان به همکاری بیمار و رعایت دقیق دستورات ارتودنتیست بستگی دارد.